اما هنگامی که آنها به عنوان بخشی از مبادله زندانیان حماسی در ماه گذشته به سمت «آزادی» پرواز کردند، نگرانیهای خانوادگی بیشتری در ذهن داشتند: چگونه آن را به فرزندانمان بگوییم؟
والاستریت ژورنال در گزارشی نوشته است که این جاسوسان از اسکورت اسلوونیایی خود خواسته بودند تا آنها را با نام واقعی خطاب نکنند. آنها همچنین به پسر و دخترشان که در هواپیما بودند نگفته بودند اصالتا روسی هستند.
این دو افسر از اداره S که در بخش اطلاعات خارجی سازمان جاسوسی روسیه فعالیت میکردند برای سالها مشغول ساختن هویتهای جعلی بودهاند. فرزندان آنها دانیل ۹ ساله و سوفی ۱۱ ساله مادر و پدر خود را به عنوان شهروندان آرژانتینی به نامهای لودویگ گیش و ماریا مایر مونوس میشناختند. چیزی که آنها نمی دانستند این بود که خانواده آنها محصول یک دروغ با ظرافت بوده است.
نام واقعی این زوج آرتم و آنا دولتسف است. وال استریت ژورنال به جزئیات جدیدی در مورد ماموریت ده ساله خانواده دولتسف و فداکاریهایی که آنها برای ولادیمیر پوتین انجام دادهاند دست یافته است. بخش مهم داستان اهمیتی است که ولادیمیر پوتین به این «جاسوسان خفته» میدهد چرا که آنها بدون برخورداری از مصونیت دیپلماتیک عمل میکنند.
جاسوسان خفته به افرادی اطلاق میشود که برای یک کشور جاسوسی میکنند اما در دورهای به حالت غیرفعال در میآیند و در صورت لزوم دوباره فعال میشوند. این جاسوسها تا زمانی که دستوری دریافت نکنند به زندگی عادی خود ادامه و در حالت غیرفعال باقی میمانند.
پس از دریافت دستور ممکن است این افراد وظایفی چون خرابکاری، جمعآوری اطلاعات و یا دیگر امور محوله را برعهده بگیرند. چنین افرادی معمولا به عنوان شهروندان عادی در جامعه هدف زندگی و هیچ فعالیت مشکوکی هم ندارند. به این جاسوسهای خفته، «جاسوسهای غیرقانونی» نیز گفته میشود.
پوتین دههها را صرف بازگرداندن اعتبار به برنامهای مخفیانه کرده است که به دوران شکوه جاسوسی شوروی بازمیگردد. از افسران خواسته میشود که سالها و گاهی دههها در شبکهای از دروغ زندگی کنند و هویت جدیدی برای خود بیافرینند.
ساختن خانواده در کنار یک مامور خفته هزینه سنگینی را به همراه دارد. ایجاد معضلات اخلاقی آنقدر عمیق که سرویسهای اطلاعاتی غربی به ندرت این مسیر را طی میکنند.
بعد از ورود این خانواده به مسکو و استقبال پوتین از آنها، دیمیتری پسکوف تایید کرده بود که این دو فرزند از اینکه روس هستند هیچ اطلاعی نداشتند و حتی نمیتوانستند روسی صحبت کنند. پسکوف با اشاره به اینکه این دو کودک ولادیمیر پوتین را نمیشناختند اضافه کرده که رئيس جمهور روسیه با آنها به زبان اسپانیایی صحبت کرده و به آنها خوشامد گفته است.
پسکوف همچنین گفته بود که این زن و شوهر در زمان دستگیری دسترسی محدودی به فرزندان خود داشتند و نگران سرنوشت دو کودک خود بودهاند.
این زوج به همراه فرزندان در بخشی از یکی از بزرگترین عملیاتهای تبادل زندانی میان روسیه و آمریکا در تاریخ و بزرگترین آن از زمان پایان جنگ سرد توانستند به کشور خود برگردند. روز ۱۱ مرداد و در طی این تبادل ۲۴ نفر آزاد شدند که ۱۶ نفر از آنها از کشورهای غربی به روسیه رفتند و ۸ زندانی که در زندانهای غرب نگهداشته میشدند توانستند به روسیه برگردند.
گزارشگر : رضا میرزاد